Το τελείωμα του χειμώνα και η εισβολή της άνοιξης είναι μάλλον η εντυπωσιακότερη στιγμή στη φύση. Χρώματα, ήχοι και μυρωδιές παίρνουν τη θέση της γκριζάδας και της εσωστρέφειας του χειμώνα και δε μπορούν παρά να μαγεύουν τους πάντες, ζώα, φυτά κι ανθρώπους. Έτσι, η αλλαγή αυτή της φύσης καθιέρωσε την πιο αρχέτυπη ανθρώπινη γιορτή που η αρχή της χάνεται στα βάθη της (προ)ιστορίας. Κι όπως και σε όλα τα φυσικά φαινόμενα αποδόθηκε μια μεταφυσική έννοια, έτσι και η εναλλαγή χειμώνα-άνοιξης συνδέθηκε με το συμβολισμό της εναλλαγής του θανάτου και της ζωής, όπως αυτός εκφραζόταν σε κάθε πρωτόγονη ή πιο εξελιγμένη θρησκεία.

Στην αρχαία Ελλάδα τη γιορτή αυτή αποτελούσαν τα Αδώνια, κατά τα οποία πενθούσαν το θάνατο του Άδωνι και γιόρταζαν την ανάστασή του, στο τέλος δε θυσίαζαν ένα αγριογούρουνο. Όταν, κατά τα ελληνιστικά χρόνια, άρχισε να διαδίδεται η χριστιανική θρησκεία, τότε τα Αδώνια έδωσαν τη θέση τους (ή μάλλον ενσωματώθηκαν) στο εβραϊκό έθιμο του Pasah, στο τέλος του οποίου σφαγιαζόταν ένα αρνί. Στη γιορτή αυτή, που εξελίχθηκε στο δικό μας Πάσχα, η θυσία του αμνού, σύμβολου της αθωότητας, και ο διαμελισμός του, σηματοδοτούσε την επικοινωνία του ανθρώπου με την αγνότητα του νεκρού ζώου. Κάπως έτσι λοιπόν, καθιερώθηκε το πατροπαράδοτο αρνάκι του Πάσχα, το οποίο σφαγιάζεται και σουβλίζεται ένδοξα μέχρι και τις μέρες μας.

Βέβαια, το όλο τελετουργικό της σαρακοστής, η οποία τηρούταν με ευλάβεια στη χώρα μας μέχρι και τις προηγούμενες δεκαετίες, ως διαδικασία και μόνο (χωρίς δηλαδή να λάβουμε υπ’ όψιν τη θρησκευτική της διάσταση), είχε ένα νόημα και μια ακολουθία που επέτρεπε και δικαιολογούσε, ως ‘γαστρονομική’ κορύφωση, το σφάξιμο και την απόλαυση του φαγώματος του θυσιασθέντος αρνιού: Η αυστηρή νηστεία των σαράντα ημερών, σε συνδυασμό με μια γενικότερη χαμηλών τόνων διαβίωση, έδινε μια πραγματικά εορταστική διάσταση στο πασχαλινό τραπέζι. Τότε, ερχόταν και η ώρα για το κάθε σπίτι να σφάξει το αρνί του, που γι’ αυτό το τάιζε και το προόριζε, όπως και για άλλες ιδιαίτερες περιπτώσεις, αφού τότε το κρέας στο τραπέζι δεν ήταν μια καθημερινή συνήθεια, αλλά πολυτέλεια.

Σήμερα βέβαια, από όλες τις γιορτές επιλέγουμε να γιορτάζουμε μόνο όσα από τα προβλεπόμενα σημεία τους μας ευχαριστούν και μας διασκεδάζουν - όχι δηλαδή τίποτα πρωτόγνωρες απολαύσεις, αλλά αυτές που ούτως ή άλλως συναντάμε σχεδόν κάθε ημέρα, μόνο που, με την ευκαιρία των γιορτών, τις εξαντλούμε σε ξέφρενες κρεπάλες. Έτσι και το Πάσχα, η πλέον εκκλησιαστική γιορτή, στην οποία σχεδόν κανείς από μας δεν συμμετέχει –άντε να τραβηχτούμε μέχρι κανέναν trendy νησιώτικο επιτάφιο– έχει μεταμορφωθεί σε ένα στοίχημα κρεατοφαγίας.


Γυρνάμε λοιπόν, όλοι στα χωριά και στις εξοχές, και τι ωραία, δεν χρειάζεται καν δικαιολογία για να αφεθούμε σε ένα κακόγουστο ξεσάλωμα, να ορμήσουμε στα ψητά και τα κρασιά με λιγδιασμένα από το λίπος χέρια, να φάμε δύο και τρεις φορές την ίδια μέρα (λες και την προηγούμενη κάναμε δίαιτα) και γενικά να επιδοθούμε σε μια άνευ νοήματος και ορίων γιορτή της κοιλιοδουλείας μας. Επίσης, αν το επιτρέπει ο καιρός, να γυμνωθούν οι άντρες από τη μέση και πάνω, έτσι για να τσικνιστεί καλά και το δασύτριχο στήθος, να βάλουμε τη μουσική όσο πιο δυνατά γίνεται και να κάνουμε ένα γνήσιο, μάγκικο, υπερφίαλο (νεο)ελληνικό γλέντι.

Απαραίτητο φυσικά στοιχείο για να επιδοθούμε σε όλες αυτές τις υπερβολές και καταχρήσεις είναι ο πανελλαδικός –ή μήπως πανευρωπαϊκός;– σφαγιασμός χιλιάδων αμνοεριφίων. Ανεξαρτήτως βάρους και ηλικίας (μιλάμε για πραγματική γενοκτονία), τα σφαγεία παίρνουν φωτιά, δεκάδες χιλιάδες άμοιρα ζώα κατακρεουργούνται, χωρίς φυσικά όλα αυτά να έχουν την παραμικρή σχέση με την αρμονία της φύσης και την χαροποιό δύναμη της ζωής και της άνοιξης.

Και χωρίς, το τονίζω αυτό, γιατί δε σκοπεύω να διακηρύξω μανιφέστο κατά της κρεατοφαγίας, το στοιχειώδες μέτρο που (θα έπρεπε να μας) επιβάλλει η διατροφική αλυσίδα της φύσης, αφού πλέον δεν ‘εκμεταλλευόμαστε’ απλά τη γενναιοδωρία της για να χορτάσουμε την πείνα μας, αλλά έχουμε κατασκευάσει φρικτά μαζικά εκτροφεία-σφαγεία για να χορτάσουμε την ακόρεστη απληστία μας. Η οποία απληστία, όσο πιο πολλά της δίνεις, τόσα περισσότερα ζητά, για να αγγίξει στο τέλος τα όρια του κανιβαλισμού.

Έτσι, στις μέρες μας, που δεν υπάρχει καν χειμώνας κι άνοιξη για να γιορτάσουμε, αλλά που οι καιρικές συνθήκες έχουν καταντήσει μια δυσοίωνη σούπα, το μόνο που γιορτάζουμε είναι το σφάξιμο των αρνιών, το περίτεχνο σούβλισμά τους, το καταβρόχθισμα κρέατος μέχρι τελικής πτώσεως, άντε και ένα μεθύσι στο μπουζουκομάγαζο του χωριού μας. Κι αυτό το ονομάζουμε ελληνική παράδοση.

Ένας φίλος που έτυχε να πλησιάσει ένα σφαγείο λίγο πριν το Πάσχα μου είπε ότι από εκατοντάδες μέτρα μακρυά ακουγόταν ένας αποτρόπαιος ήχος, σαν υστερικό κλάμα νεογέννητων μωρών, που οδηγούνταν στην σφαγή. Θα αφαιρέσω το ‘σαν’ και θα πω ότι πράγματι επρόκειτο για το υστερικό κλάμα νεογέννητων μωρών που οδηγούνταν στη σφαγή.

Καλή μας όρεξη.

Ροζίτα Σπινάσα

These icons link to social bookmarking sites where readers can share and discover new web pages.
  • Digg
  • Sphinn
  • del.icio.us
  • Facebook
  • Mixx
  • Google
  • Furl
  • Reddit
  • Spurl
  • StumbleUpon
  • Technorati