Ακούγοντας το καινούργιο άλμπουμ των Sonic Youth βρίσκεσαι ενώπιος ενωπίω με ορισμένες γνώριμες, και άλλες άγνωστες, μορφές της «αντεργκράουντ» (αντι)κουλτούρας, σε εισαγωγικά, κάποιες απ’ αυτές δεν μπορούν να θεωρηθούν τέτοιες πια, εν έτει 2009, και μιλώντας για μορφές του κοντινού παρελθόντος. Δεκάδες εξω-μουσικές αναφορές, αλλά και μουσικές, τρακς φτιαγμένα με συνταγές άλλων γκρουπ, και κατά δήλωση των ίδιων των Sonic Youth.

Tο εξώφυλλο αμέσως – αμέσως είναι ένας πίνακας του John Fahey. Πρώτο τρακ το Sacred Trickster και σε γνώριμο Sonic – μελωδία-νόιζ-σέξυ – Youth ύφος ακούμε την Kim Gordon να χαιρετάει τον Γάλλο καλλιτέχνη και ζωγράφο Yves Klein, έναν από τους πρωτοπόρους του μετα-μοντερνισμού, αλλά και το γκρουπ Noise Nomads δηλαδή το σόλο νόιζ - πρότζεκτ του Jeff Hartford (τον συναντάτε και στους Grey Skull). Στο δεύτερο, Anti-orgasm είναι η σειρά της Uschi Obermaier να δώσει την έμπνευση. Μοντέλο και ηθοποιός, από το κοινόβιο των Amon Duul στο Μόναχο κατέληξε στην Κομμούνα 1 του Βερολίνου, όπου και έγινε σύμβολο της σεξουαλικής επανάστασης στη Γερμανία. Γι’ αυτήν και τον Rainer Langhans πολλοί μιλούν για το πρότυπο συμπεριφoράς του ζευγαριού Lennon / Ono. Το Leaky Lifeboat (for Gregory Corso), όπως λέει και ο τίτλος του, βασίζεται σε μια μεταφορά του νεότερου ίσως μπητ ποιητή για την ανθρώπινη ζωή - η βάρκα μπάζει νερά ...

What we know : Το ριφφ των Sonic’s Rendezvous Band, του γνωστού σούπεργκρουπ του Fred “Sonic” Smith, με μέλη των Rationals, The Up, και Stooges. Calming the snake : Όπως λένε και οι ίδιοι, ένα τρακ - κλείσιμο του ματιού στους Dead C, MC5, και Neu, και στους τρεις στο ίδιο τρακ. Poison arrow : Αφιερωμένο στον Kevin Ayers. Παρακάτω το Thunderclap for Bobby Pyn μιλάει για τον Darby Crash των Germs, υπεύθυνων για το “Forming / Sexboy” το πρώτο σινγκλ από την πανκ σκηνή του Los Angeles, εν έτει 1977. Γνωστότερος στους εξω-μουσικούς κύκλους ίσως έγινε από την αυτοκτονία του από υπερβολική δόση ηρωίνης τρία χρόνια αργότερα, σε ηλικία 22 χρονών, και μια μέρα πριν τη δολοφονία του John Lennon. No way : Οι Wipers ακούγονται στην εισαγωγή; Είναι απίστευτο πόσο εύκολο είναι για τους Sonic Youth να γράφουν κομμάτια με συνταγές δικές τους (και μάλιστα διαλέγοντας επιμέρους τρόπους από τα προηγούμενα άλμπουμ τους), ή άλλων (εδώ οι Wipers), και να ηχούν σαν - τι άλλο; - Sonic Youth!

Πριν καταλήξουμε σε άρθρο της wikipedia, σταματάμε εδώ, ο κατάλογος συνεχίζεται, με μερικές εξαιρέσεις φυσικά, και το άλμπουμ καταλήγει να είναι ένα σύγχρονο πόρταλ παρελθούσας «κουλτούρας», και με μουσικές αναφορές σε πολλά αγαπημένα γκρουπ. Οι Sonic Youth του 2009 είναι οι curators ενός ταξιδιού σε γοητευτικές ιστορίες που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις έχουμε ξανακούσει, από τη μια, και από την άλλη αντιγραφείς του εαυτού τους, αλλά και άλλων, μουσικά. Μήπως όμως αυτό δεν έκαναν πάντα; Θυμηθείτε το Death Valley 69 από το ξεκίνημά τους. Δεν υπήρχε εκείνη την εποχή καλύτερος τρόπος για να μάθει κανείς τα κατορθώματα του Charles Manson … Δεν είναι και μόνοι τους σ’ αυτό το παιχνίδι, θυμηθείτε ότι το The rose has teeth in the mouth of the beast των Matmos του 2006, ήταν δομημένο με αναφορές στον κόσμο της τέχνης, με μια διαφορετική οπτική βέβαια.

Το ερώτημα όμως είναι στις μέρες μας αν τα χρειαζόμαστε πλέον όλα αυτά, και αντίστοιχα αν χρειαζόμαστε άλλο ένα άλμπουμ των Sonic Youth. Η συζήτηση είναι σε εξέλιξη σε πολλά blogs του εξωτερικού αυτή τη στιγμή, με υποστηρικτές και των δύο απόψεων. Εξαρτάται φυσικά από την πραγματική σχέση του καθενός με τη μουσική τους, και από τις ανοχές του σε «κενά» αντικουλτούρας. Οφείλω να πω ότι η μορφή αυτή του άλμπουμ μου τράβηξε κατευθείαν την προσοχή να το ακούσω, είμαι επιρρεπής σ’ αυτές τις ιστορίες, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να σημειώσω ότι έχω σταματήσει να τους παρακολουθώ στενά, να περιμένω το επόμενο άλμπουμ τους δηλαδή, ήδη μετά από το Dirty του ’92 …

Δικαιούνται να αντιγράφουν τους εαυτούς τους, την εμβληματική φυσιογνωμία τους, δεν είμαι της άποψης που τους αφαιρεί την όποια σπουδαιότητα ή «προσφορά» - πάλι τα εισαγωγικά εδώ -, όλα αυτά τα χρόνια, γιατί έχει γραφτεί και αυτό. Είναι χωρίς να ντρέπονται fans άλλων γκρουπ, μουσικών, γραφιάδων, δεν υπάρχει τίποτα κακό σ’ αυτό. Η ποπ μουσική είναι ένας αέναος κύκλος αναφορών του ενός στον άλλο, δεν είναι οι Sonic Youth πρωτοπόροι της αναφοράς σε άλλους καλλιτέχνες, ούτε είναι οι μόνοι που δεν μπορούν να χτίσουν από το μηδέν. Αυτό είναι το ζητούμενο; Είναι και αυτοί καταναλωτές κουλτούρας, συλλέκτες δίσκων … Πείτε μου που να βάλω τα εισαγωγικά, στο καταναλωτές, ή στο συλλέκτες;

Παραπέρα, η συζήτηση πηγαίνει στο αν δικαιούνται να λέγονται αντεργκράουντ ή είναι η κατεξοχήν έκφραση του mainstream στις μέρες μας. Παρωχημένος προβληματισμός … Δεν ξέρω αν έχει σημασία πια αυτό, είναι ξεκάθαρα mainstream, είναι μουσικοί καριέρας … Είναι curators σε πολλά καλοκαιρινά και μη φεστιβάλ, είναι υπεύθυνοι για συλλογές ακόμη και για τα Starbucks, είναι οι ίδιοι συγγραφείς βιβλίων (πρόσφατο το No Wave του Thurston Moore μαζί με τον Byron Coley). Στο βιογραφικό βιβλίο του David Browne, “Goodbye 20th Century : Sonic Youth and the rise of the alternative nation”, ο συγγραφέας τους παρομοιάζει με τους U2! Αρχής γενομένης από τον τίτλο του (the rise of the alternative nation? – για όνομα του Θεού!), και φτάνοντας μέχρι την έως αντιδραστική οπτική του, σκίστε το αν πέσει στα χέρια σας … Yπάρχει ακόμα το “Psychic Confusion - The Sonic Youth Story” (του Stevie Chick), και το “The empty page : Fiction inspired by Sonic Youth” (συλλογική έκδοση διηγημάτων έστω και απομακρυσμένα εμπνευσμένων από τη μουσική τους ή τίτλους τραγουδιών τους). Μια ολόκληρη βιομηχανία στημένη πάνω στο όνομά τους.

Και τελικά, η ουσία ίσως του προβλήματος είναι η γενικότερη απουσία ανανεωτικού αέρα (επίκαιρη έκφραση, εκλογές είχαμε πρόσφατα) στην ποπ μουσική, και την ποπ κουλτούρα. Κι όλα αυτά σε μια εποχή που η διανομή της μουσικής, και συνακόλουθα η κατανάλωσή της, δεν ήταν ποτέ ευκολότερη, να όμως που η αυθεντική δημιουργία είναι δυσκολότερη, για πολλούς λόγους, αλλά και ίσως ακριβώς γι αυτό. H άμεση ενημέρωση, η απευθείας κατανάλωση της μουσικής δεν αφήνει τα απαραίτητα περιθώρια. Να γιατί η αναφορά στο παρελθόν, στα ήδη κεκτημένα και αφομοιωμένα, δείχνει να αποτελεί κανόνα σήμερα. Μήπως οι Sonic Youth έπιασαν γρήγορα το νόημα, πριν από τους υπόλοιπους, και επεκτείνουν (προς το άπειρο;) την οπτική τους; Ή καλύτερα μήπως από την αρχή της ύπαρξής τους κάνουν αυτό ακριβώς; The Eternal Youth θα μπορούσε να είναι ο τίτλος αυτού του άλμπουμ …

Κώστας Ζαφειράτος